|
(Update op 21.9.22)
Songwrite-clinics zijn niet meer aan de orde, behalve dan dat ik soortgelijke projecten wel doe met de groepen 7 & 8 in het basisonderwijs. Bijvoorbeeld op de BAVO-scholen in Haarlem.
(Er zijn ook andere mogelijkheden!)
"In de songwrite-clinics die ik heb ontwikkeld, wordt aan groepen
Variërend van vijftien tot dertig deelnemers de mogelijkheid geboden om in één dag met elkaar op op eenvoudige wijze een lied te schrijven. En echt : Iedereen kan het ! In de loop van de afgelopen jaren heb ik een methode bedacht en uitgewerkt die het mensen mogelijk maakt om in een dynamische harmonie doelgericht samen te werken. Met behulp van enkele instrumenten en op basis van eigen teksten én muziek die groepsleden componeren worden in twee sessies van ongeveer twee en een half uur verrasssende en inspirerende resultaten bereikt. Ofwel, er worden spannende liedjes geschreven, gespeeld en gezongen !Want : Iedereen kan zingen en muziek maken. Samen een lied schrijven en daarna uitvoeren is een aparte ervaring die doorgaans lang doorwerkt. Bovendien bied ik de mogelijkheid om direct na afloop van het scheppings- en uitvoeringsproces de geschreven werken digitaal op te nemen en er een goed klinkende en fraai ogende CD van te vervaardigen : Een tastbaar, een hoorbaar product van het eigen muzikaal talent."
Geschreven door Bas van Waard, op 20 november 2004. En geredigeerd op 11 januari 2017.)
Op uw verzoek kan ik u een uitgewerkte programmatekst toezenden, per post
of per e-mail. Hierin wordt uitgebreid informatie gegeven over de volgende onderwerpen :
1. Wáár kan een songwrite-clinic georganiseerd worden ?
2. Waarom iedereen er aan kan meedoen ...
3. Hoe wordt een songwrite-clinic georganiseerd ?
4. Waarom je geen noten hoeft te kunnen lezen en zo ...
5. Over de methode die ik heb ontwikkeld.
6. Over de uitgangspunten van songwrite-clinics.
7. Een nauwkeurige beschrijving van de werkwijze.
8. Over de vele valkuilen en grenzeloos zelfvertrouwen ...
9. Hoe zo'n dag een vervolg kan hebben.
10. Wat is talent ?
11. Enige filosofische beschouwingen over het schrijven van liedjes.
12. Desgewenst wat voorbeelden (tekst & muziek) van songwrite-clinics.
Uitgewerkte Programmatekst
A. WAAR WORDT EEN SONGWRITE-CLINIC GEORGANISEERD ?
Doorgaans is het praktisch om op de werkplek van de aanvrager gebruik te maken van beschikbare ruimtes. En afhankelijk van het aantal deelnemers zijn twee lokalen/ruime kamers voldoende : Eén voor de zangers/tekstschrijvers en één voor de muzikanten/componisten. Het is belangrijk dat op deze locaties zonder schroom wel enig "geluid" gemaakt kan worden en dat de twee groepen desondanks makkelijk met elkaar kunnen communiceren. In veel gevallen is het handig de twee groepen nog eens te splitsen, waardoor er niet aan één maar aan twee liedjes wordt gewerkt. In zo'n situatie is het prettig om over vier lokalen/kamers te beschikken.
Mocht het organiseren van ruimtes op de werkplek van de aanvrager een probleem zijn, dan kan tijdens de voorbespreking van het project besloten worden om uit te wijken naar een geschiktere, nabijgelegen locatie.
B. WIE KUNNEN ER AAN MEEDOEN ?
Iedereen met de "wil en nieuwsgierigheid" tot scheppen en onderzoek kan meedoen ! Voor degenen die een instrument willen bespelen tijdens de clinic is het wel belangrijk dat er "enige speelvaardigheid" aanwezig is (... net zoals de tekstschrijvers gewoon Nederlands (of desnoods Engels) moeten kunnen schrijven !)
C. HOE WORDT EEN SONGWRITE-CLINIC GEORGANISEERD ?
Tijdens een intensieve voorbespreking wordt doorgenomen wie de deelnemers zijn en wát zij van de clinic verwachten. Er worden duidelijke werktijden afgesproken en er wordt in kaart gebracht welke materialen er nodig zijn. Voor de schrijvers en zangers betekent dat : Pen en papier, een min of meer uitgeruste stem en desnoods een paar tekstideeën, ofschoon die ook gedurende de dag zelf kunnen of mogen ontstaan. Voor de de componisten en muzikanten is het handig als er een piano, een gitaar, wat slagwerk en desnoods een blaasinstrument aanwezig is. Eventueel kan ik als clinic-leider ook één en ander meenemen. De praktijk leert dat instrumenten er altijd wel zijn, danwel kunnen worden geleend of tegen weinig geld gehuurd. Gedurende twee sessies van twee en een half uur wordt het materiaal dan geschreven/gecomponeerd, ingestudeerd en uitgevoerd. Nadien is het handig om een uur te besteden om alles digitaal op te nemen ten einde er een CD van te vervaardigen, als dat wenselijk is.
D. WAAROM JE GEEN NOTEN HOEFT TE KUNNEN LEZEN EN ZO ...
Zoals ik al eerder zei : In een songwrite-clinic (zoals ík die organiseer) draait veel om de "drang tot creativiteit of de behoefte om die drang te ontdekken ..." In principe is het zo dat creativiteit alleen een medium nodig heeft om tot uitdrukking te worden gebracht. De kracht van scheppen en wát er geschapen wordt zit zeker niet alleen in de (technische) vaardigheden van de schepper : Het zit voor een heel groot deel óók in haar/zijn persoonlijkheid. En dus geldt ook voor het schrijven van liedjes dat je "iets" moet willen (en kunnen !) overdragen.
E. OVER DE METHODE DIE IK HEB ONTWIKKELD.
Doordat ik in de loop der jaren veel met verschillende mensen, invidueel en in groepsverband heb gewerkt is het me gelukt om helder en analytisch te kunnen kijken naar en werken met mensen als zij in een creatief proces zitten. Bij creativiteit draait veel om "vertrouwen, moed, openheid en concentratie". Naarmate mensen ouder worden gaan ze steeds vaker en sneller denken : "Dit kan ik niet ... !". Met de juiste toenadering en óók het bewaren van afstand, alsmede het aanmoedigen en het geven van complimenten gaan er in ieder hoofd "creatieve luikjes" open ....
F. OVER DE UITGANGSPUNTEN VAN SONGWRITE-CLINICS.
.... maar alléén een "creatief luikje" dat opengaat is niet voldoende. Een (goed) idee behoeft nu eenmaal uitwerking ! En dus is het zo dat elke stap om een volgende vraagt. En dat elk opgelost probleem nieuwe vragen oproept. Want : Een lied schrijven is één van de leukste dingen die er bestaan, maar het is ook heel hard werken ! Maar er is een troost. Het schrijven van een lied is een heel persoonlijk gebeuren. Dat betekent ondermeer dat jíj als songwriter als énige weet (of dat het schrijverscollectief als énige weet) wát de "enige juiste volgende stap" is in de ontwikkeling van een lied. En zo is het belangrijkste uitgangspunt van de songwrite-clinics : Een uitdaging aangaan. Voeg daarbij het gegeven dat de tijd beperkt is : Onder invloed hiervan, in de juiste werksfeer en omgeving, vindt heel vaak een creatieve eruptie plaats (... en na afloop een enorme mentale opkikker : "Ik wist niet dat ík dít kon ... !)
G. EEN NAUWKEURIGE BESCHRIJVING VAN DE WERKWIJZE.
Hier wil ik in staccato beschrijven hoe een songwrite-clinicdag verloopt en hoe ik het begeleid. (Als ik het straks over "WAT IS TALENT" heb schrijf ik nog iets meer over dat "begeleiden".) ... EN WAAROM HET VAAK BETER IS OM TE DOEN EN NIET NA TE DENKEN !
Voor de gehele groep houd ik een korte inleiding over "wat een goed liedje is" en waarom ook zij zoiets kunnen schrijven. (Zie boven.) Vervolgens bepaald de groep als geheel "het soort liedje" dat er geschreven gaat worden. (Wordt het een langzaam of een snel nummer ? Een ballad of een heftig protestlied ? Enz. enz.). Bespreek vooral ook iets over de vorm : Intro, couplet, refrein, break en zo ... En : Belangrijk ! Verzin een "Werktitel" van het lied en een onderwerp waar het lied over gaat. EEN GOED LIED HEEFT ALTIJD MAAR ÉÉN (TEKST)ONDERWERP.
(1.) Dan scheiden de tekstschrijvers/zangers (t/z) zich af van de componisten/muzikanten (c/m). Stel dat er zeven t/z zijn. Dan is het verstandig dat iedereen individueel een tekst maakt. Desnoods werken er een paar aan de coupletten en de anderen aan het refrein.(In het algemeen geldt : In de coupletten wordt het "verhaal" verteld en in het refrein wordt meer een "conclusie" getrokken.) Als we al met al een uur (+ ca. 15 min.) bezig zijn leest men de teksten aan elkaar voor en wordt zonder aanzien des persoons besloten wat "goed is en wat werkt". In een half uur tijd worden de "juiste" teksten aan elkaar geplakt en ontstaat er een eerste tekstversie van het lied. Hiermee gaan de t/z naar de c/m en in het laatste half uur/drie kwartier van de eerste (ochtend)sessie wordt er al improviserend met overgave en durf, met humor en zonder veel na te denken gezocht naar diverse melodieën. Maak fouten ! Zing vals ! "Weet het even niet "! Neem initiatief en laat het soms aan anderen ! Luister naar elkaar en handhaaf de beste ideeën, van wie dan ook ! Na twee en een half uur klinkt er dan een eerste ruwe versie van het lied, vol met tekstfouten, halve melodieën verkeerde inzetten enz.
(2). De componisten/muzikanten (c/m) zullen eerst muzikaal aan elkaar moeten wennen. Dat betekent ca. vijftien minuten jammen, zonder direct doel. Zij weten ook het tekstonderwerp en wat voor soort liedje het moet worden. Het jammen gaat door, maar nu met een doel : In de eerste plaats zoeken naar een idee voor de coupletten en dan voor het refrein. ook hier geldt het credo niet te veel nadenken, maar doen ! ... dan ontstaat er altijd iets ! Als dat "iets" er is, ga dan eens uit de losse pols meeneuriën met je compositie : Horen jullie een zangmelodie ontstaan ? Houd het simpel in het begin, want later op de dag als je de materie gaat beheersen kun je het ingewikkeld(er) maken. Ook voor deze groep geldt : Werk de beste ideeën uit. Vertrouw op jullie oren (en je gevoel, als dat zegt : "Hé, dít klinkt leuk/spannend/mooi ... ") Ga dan couplet, refrein, zangmelodie en eventueel andere elementen in elkaar passen. Experimenteer wat, probeer zijpaden uit. Na ongeveer twee uur krijgen jullie dan bezoek van de t/z. En nu ontstaat er een spannend moment. Tekst en muziek moeten worden samengevoegd. Dit is voor de t/z het moeilijkst : Zij moeten leunen op jullie muziek met hun teksten, zonder dat ze zelf nog de melodieën hebben kunnen oefenen ! Help hen daar onvoorwaardelijk bij en wees geduldig, WANT DIT IS HET MOEILIJKSTE GEDEELTE VAN DE HELE DAG !!!! (En : Misschien ontdekken de t/z geschiktere melodieën dan de c/m hebben bedacht. Wat jullie dan ook beslissen, realiseer je dat de t/z het moeten (kunnen) zingen.
En dan de middagsessie :
(Kort) Een wirwar van aktiviteit. Oefenen, herschrijven, aanpassen, "het niet meer weten", iets nieuws bedenken, de lengte van het lied veranderen, (instrumentale) solo's bedenken, koortjes ... Het laatste half uur van de middag wordt er dan alleen maar gerepeteerd, en nog een keer en nog een keer. Tot het "af" is. Het is altijd leuk om een publiek te hebben als je iets wilt uitvoeren, zeker als het je eigen product is. Als er in vier groepen aan twee liedjes wordt gewerkt is dat natuurlijk al geregeld. Anders is het misschien leuk om collegae, familie, vrienden en kennissen op iets moois en unieks te tracteren.
Kort over mijn rol gedurende de dag : Ik zal jullie aanmoedigen en afremmen, inspirerende woorden toeroepen, af en toe iets voordoen, of voorspelen om je over een drempel of door een muur heen te helpen. Soms zal ik je ook niet helpen, omdat ik denk dat dat even beter is. Aan sommige mensen zal ik heel veel tijd besteden en letterlijk terzijde staan. Bij anderen zal ik het nodig vinden om alleen maar vanaf een afstand iets te roepen.
Het materiaal opnemen :
Daarvoor trek ik een uur uit. Raadzaam om dit te doen vóór de avondmaaltijd, eventueel na een korte onderbreking.Want na het eten zakt bijna iedereen als gevolg van een dag hard werken in ... Ik neem de liedjes een paar keer op. En de beste opname verschijnt op CD !
H. OVER DE VELE VALKUILEN ...
Laat ik ze gewoon maar opnoemen : Té veel praten en "vergaderen" met elkaar i.p.v. te spelen, te zingen en te schrijven. Bij een songwrite-clinic word je het al doende met elkaar eens en niet al pratende ! (Naarmate mensen ouder worden raken ze steeds verbaler en dat is hier geen voordeel !). Een andere valkuil is "Machtstijd" : Ga er vanuit dat iedereen goede ideeën heeft en dat je het lied met elkaar maakt. Accepteer het als iemand op een prettige manier de leiding neemt. Wees vriendelijk voor elkaar want iedereen die iets schept is kwetsbaar. Oók een valkuil : "Het lukt me niet ...". De meeste dingen lukken niet omdat ze niet echt goed en overtuigend geprobeerd zijn ... De inzet van dit project, van deze clinic is altijd : "Ik wil en ga/wij willen en gaan slagen ! Het gaat ons lukken !" En nogmaals : NIET DENKEN MAAR DOEN !!!! ( ... en als de stofwolken zijn opgetrokken, zal wat van waarde is vanzelf over blijven. Er zijn veel meer meer valkuilen, maar dit zijn de belangrijksten.
I. HOE ZO'N DAG EEN VERVOLG KAN HEBBEN.
Het is misschien leuk en een uitdaging om een half jaar of een jaar na zo'n clinic het nóg eens te doen : Met de ervaring van de eerste keer wordt het nu vast "anders, beter, leuker, spannender ..."
J. WAT IS TALENT ? (en hoe begeleid ik jullie gedurende de dag ?)
Ik denk dat iedereen talent heeft, ofwel een min of meer speciale gave voor iets. En dat die gave bij ons allemaal op verschillende plekken en voor verschillende onderwerpen/gebieden in onze hersenen liggen/zijn opgeslagen. Het gaat er nu om die luikjes te vinden en te (kunnen) openen. Dit gebeurt van binnenuit en van buitenaf. In de SONGWRITE-CLINICS probeer ik mensen op hun talent en creativiteit te wijzen en doe ik een aanzet om ze daarmee te laten omgaan. "Begeleiden" is iets wat ik soms heel aktief doe als ik denk dat iemand dat nodig heeft. Vaak ook probeer ik het "onzichtbaar" te doen. Hoe ik dat doe is in zekere zin mijn geheim ... Het heeft in ieder geval te maken met weten welke afstand je tot iemand of tot een groep moet bewaren. Dat is een "spel" wat ik elke keer weer opnieuw ontdek en wat elke keer weer anders is, omdat alle mensen van elkaar verschillen. Maar wat altijd geldt : IK LAAT NOOIT IEMAND AAN ZIJN OF HAAR LOT OVER !
K. WAT FILOSOFISCHE BESCHOUWINGEN OVER HET SCHRIJVEN VAN LIEDJES.
Samen zingen, in een koor zingen, in een band, ensemble of orkest spelen is al een heel aparte ervaring. En als je dan óók nog je eigen materiaal, je eigen stukken, je eigen nummers schrijft en er tijdens dat proces óók nog achter komt dát je dat kunt, heb je ook nog een hele bijzondere en unieke ervaring. En zoals ik in de openingswoorden van SONGWRITE-
CLINICS al zei : Dat is een ervaring die doorgaans lang doorwerkt : Goed voor het ego van het individu, goed voor het groepsgevoel en goed voor de sfeer in de groep (wat voor soort groep dat ook is). Bovendien is het zo dat al sinds er mensen op aarde zijn het samen muziek maken / samen een lied schrijven bestaat. En dat er vele redenen waren en zijn om dat te doen :
Voor de gezelligheid, voor "een goed gevoel", voor de saamhorigheid, voor de uitstraling naar buiten (de mede- én tegenstan-
ders), om te overleven enz.
Ik geef songwrite-clinics omdat ik mensen op hun creativiteit en talent wil wijzen, maar vooral omdat ik het LEUK vind om te doen !
L. VOORBEELDEN VAN SONGWRITE-CLINICS.
Wie dit gelezen heeft en wat voorbeelden (op CD) wil van waar zo'n dag in concreto toe kan leiden, kan ik desgewenst één en ander per post toezenden, ofschoon dat ook gevaarlijk kan zijn : Men zou zich in negatieve zin kunnen gaan spiegelen aan de resultaten van anderen.
Tot slot :
Het is belangrijk om voorafgaande aan de clinicdag zelf en los van het telefonische contact een goede en intensieve voorbespreking te houden. Dit om alle aspecten van de Songwrite-clinic door te nemen.
Geschreven door Bas van Waard, op 6 november 2004.
En bijgewerkt op 29 januari 2007 en september 2013.
Voor contact, meer informatie en boekingen :
BAS VAN WAARD
Oostenburgervoorstraat 192
1018 MR AMSTERDAM
TEL./FAX : 020-6924546 / 06-21821390
E-MAIL : mobilmusic@planet.nl
basmusic@hotmail.com
Beknopte CV van Bas van Waard.
Bas van Waard, geboren op 19-09-1957 te Amsterdam, studeerde violoncello aan het Sweelinck Conservatorium. Nadien volgde hij een opleiding tot meubelmaker en fijnhoutbewerker, had enige tijd een eigen werkplaats en oriënteerde zich nadien op tal van andere beroepen in binnen- en buitenland. In 1985 keerde hij
definitief en beroepshalve terug in de muziek. Hij was vier jaar verbonden aan het muziektheatergezelschap de Dynastie van Oer als cellist/saxofonist en componist. Hij componeerde vier opera's, waarvan er drie(Roderick, Zoals Anna, De Zwarte Monnik) met succes werden uitgevoerd. Hij schreef geavanceerdemuziek voor moderne dansvoorstellingen van o.a. Roebana & Leine, Dansend Hart, Piet Rogie en Katrina
Brown, componeerde voor (jeugd)theater, o.a. de gezelschappen Maccus en De Staat. Hij schreef muziek voor poppenspel (Damiette van Dalsum/Stadttheater Magdenburg) en initieerde een tweetal eigen, gesubsidieerde muziektheaterproducties : Nachtmerries van een Dinosaurus en Amusing Sacred Bodies, waaraan
beeldend kunstenaars en mimespelers meededen. Bas heeft ruime ervaring in het geven van muziekworkshops in en voor het bedrijfsleven. Voorts was en is Bas verbonden aan diverse kunsteducatiecentra, zoals de Stichting Buitenkunst. In 2001 was hij een half jaar werkzaam in Kosovo als muziektherapeut, in dienst van WarChild.
In datzelfde jaar werd Bas muziekdocent aan de Open Schoolgemeenschap Bijlmer, een baan die hij tot op de dag van vandaag nog steeds heeft. Sinds drie jaar is Bas begeleider en componist van en voor Fons Boer, verteller/zanger, waarmee hij reeds vier programma's schreef. Bas schrijft liedjes in het Engels en het Nederlands
voor wie dat wil en is initiator van de "Vereniging van Huisconcerten" : Een plek waar professionals en amateurs hun muzikale grenzen kunnen ontdekken en desgewenst verleggen en verruimen. Sinds maart 2005 maakt Bas als cellist deel uit van Theatergroep Gajes. (Nog uitwerken : samenwerking met Robin Blitzblum, muziek voor vier cello's t.b.v. productie Ibelisse, het uitbrengen van CD's en het schrijven van een musical i.s.m. Stephan Hendrikse en het NKT.)
Tot slot :
Een songwrite-clinic kost per groep € 500,= exclusief BTW en reiskosten en is inclusief een intensieve voorbespreking en de aflevering van één CD met daarop de liedjes die gedurende de dag zijn geschreven, uitgevoerd en opgenomen.
Voor contact, meer informatie en boekingen :
Bas van Waard
Oostenburgervoorstraat 192
1018 MR Amsterdam
Tel.: 020-6924546 / 06-21821390
E-mail : mobilmusic@planet.nl (zakelijk) of basmusic@hotmail.com (privé)
(Januari 2017: het blijft leuk om te doen. Vorig jaar deed ik een dergelijk project op de Bavo scholen in Haarlem-Noord (basisonderwijs) met in totaal zeven groepjes dol enthousiaste kinderen. En deze maand ga ik er wedeom zoiets doen. Leuk, ontroerend en... met vaak verrassende kwaliteit!)
|
